Hệ thống Don Bosco có tại hơn 150 nước, với hàng triệu cơ sở thiện nguyện, bệnh viên, và hàng ngàn ngôi trường nổi tiếng toàn cầu đào tạo từ nghề, đến tiến sĩ.

Thánh Don Bosco đã không chỉ sáng tạo ra các phương pháp giáo dục toàn cầu, mà chính Ngài đã triển khai nó bằng tất cả tâm huyết của Ngài. Đặc biệt với những đứa trẻ bị xã hội cho ra ngoài lề vì hư hỏng, nghèo đói. Dù bắt đầu chỉ là nơi tồi tàn, khó khăn, không tiền bạc, cơ sở vật chất và cả sự cô đơn, nghi kỵ, phản đối của xã hội.

Chương I: Khởi đầu giữa gian khó

Ngày 16 tháng 8 năm 1815, tại làng nhỏ Becchi, vùng Castelnuovo thuộc tỉnh Asti, miền bắc nước Ý, một đứa trẻ chào đời trong ngôi nhà tranh vách đất của gia đình nông dân nghèo khó. Đó là Bosco Melchior Bosco – người sau này cả thế giới biết đến với cái tên Thánh Don Bosco. Cậu là con trai út trong ba người con của ông Francesco Bosco và bà Margherita Occhiena – một người phụ nữ nông dân đạo hạnh, mạnh mẽ và đầy lòng yêu thương.

Chỉ mới hai tuổi, Thánh Bosco đã phải chịu cảnh mất cha. Cái chết của ông Francesco để lại nỗi đau khôn nguôi cho cả gia đình, nhưng đặc biệt là một mất mát to lớn đối với cậu bé Bosco. Từ đó, gánh nặng nuôi con đổ lên vai người mẹ đơn thân Margherita. Bà vừa phải làm việc ngoài đồng, vừa chăm sóc con cái, vừa gìn giữ ngọn lửa đức tin trong gia đình. Chính bà là người thầy đầu tiên, gieo vào lòng Bosco hạt giống của lòng nhân ái, sự kiên trì, và tình yêu dành cho Thiên Chúa.

Bosco từ nhỏ đã tỏ ra là một đứa trẻ thông minh, sống động và có lòng trắc ẩn với người nghèo, trẻ em cơ nhỡ. Nhưng cuộc sống nông thôn không có chỗ cho sự học hành dễ dàng. Những lúc rảnh rỗi sau giờ làm đồng, cậu tự học chữ, học đọc Kinh Thánh từ mẹ, từ cha xứ và người dân làng. Có lần, Bosco phải đi hơn mười cây số để học chữ từ một người thầy miễn phí. Cậu ham học đến mức chấp nhận làm thuê để đổi lấy sách hoặc một giờ học ban đêm dưới ánh đèn dầu.

Những buổi sáng tinh mơ, cậu dậy từ trước khi mặt trời mọc để giúp mẹ nhóm bếp, nấu cơm, làm việc nhà. Sau đó là ra đồng phụ giúp cày bừa, gặt hái, chăn bò. Nhưng khi mặt trời vừa lặn sau lũy tre, Bosco lại mở sách vở, học đến khuya. Tấm lòng ham học và khát khao vươn lên như một ngọn lửa bừng cháy giữa mùa đông giá lạnh của cuộc đời lam lũ.

Chương II: Giấc mơ định mệnh và nhận thức về sứ mạng

Năm chín tuổi, Bosco có một giấc mơ kỳ lạ, một giấc mơ mà suốt cuộc đời sau này ngài luôn xem là khởi đầu cho sứ mạng của mình. Trong mơ, cậu thấy mình đứng giữa một nhóm trẻ em nghèo đang đánh nhau, chửi thề và hành xử thô bạo. Bosco lao vào can ngăn bằng vũ lực. Đột nhiên, một người đàn ông rạng rỡ xuất hiện, khuôn mặt đầy ánh sáng, bảo cậu rằng: “Không phải bằng roi vọt, mà bằng hiền lành và tình thương, con sẽ thu phục chúng.” Bên cạnh người đó là một người phụ nữ dịu hiền, xinh đẹp – sau này Bosco tin rằng đó là Đức Mẹ Maria.

Thánh Don Bosco, Ngài không chỉ cưu mang, cho chỗ ăn ở, đào tạo nghề, vui chơi, rèn luyện đạo đức. Mà còn luôn khao khát cố gắng tìm việc làm cho các em, cũng như luôn bảo vệ người trẻ trước các bất công của giới chủ. Ngài cũng là một luật gia vì giới trẻ.

Giấc mơ ấy khiến Bosco suy nghĩ mãi. Nó như một ánh sáng từ trời, vẽ nên một tương lai mơ hồ nhưng đầy sức hút. Dù còn quá nhỏ để hiểu rõ, cậu vẫn tin rằng Thiên Chúa đang mời gọi mình đến với một sứ mạng thiêng liêng – trở thành người cha tinh thần của những đứa trẻ bị bỏ rơi.

Từ đó, cậu bắt đầu tập hợp trẻ em trong làng, tổ chức các buổi biểu diễn ảo thuật, nhào lộn và kể chuyện Kinh Thánh cho các bạn. Cậu bé Bosco không chỉ là người lãnh đạo nhóm bạn mà còn là người gieo mầm yêu thương và niềm tin giữa đời sống lam lũ. Cậu học cách biểu diễn từ các đoàn xiếc rong đi ngang qua làng và dùng kỹ năng ấy để thu hút trẻ em, trước khi dạy chúng cầu nguyện và hát thánh ca.

Chương III: Con đường học vấn gập ghềnh và lòng can đảm vượt khó

Khi lên 15 tuổi, Bosco quyết tâm theo đuổi ơn gọi làm linh mục. Nhưng con đường ấy không trải hoa hồng. Anh trai cả của Bosco, Antonio, phản đối dữ dội vì cho rằng học hành là xa vời, lãng phí. Ông muốn Bosco ở lại làm việc đồng áng. Cuối cùng, để tránh xung đột gia đình, mẹ Margherita phải đưa Bosco rời khỏi nhà, đến sống và làm thuê cho một gia đình khác để cậu có thể tiếp tục học.

Bosco làm đủ mọi việc: giữ trẻ, giúp việc, gánh nước, đốn củi. Mỗi đồng tiền kiếm được, cậu đều tiết kiệm từng xu cho việc học. Có thời điểm, cậu không có tiền để ăn sáng hoặc mua giấy bút, phải viết chữ bằng que củi trên đất hoặc dùng mảnh gạch viết lên tường. Nhưng ý chí chưa bao giờ lụi tắt. Những đêm đông giá rét, cậu vẫn học bài dưới ánh đèn dầu le lói, với đôi tay chai sạn và đôi mắt mệt mỏi.

Sau nhiều năm vất vả, năm 1835, Bosco chính thức bước vào Đại Chủng viện Chieri. Tại đây, cậu không chỉ học thần học mà còn phát triển khả năng viết văn, hùng biện, âm nhạc và tổ chức cộng đồng. Cậu sáng lập các nhóm học tập, câu lạc bộ cầu nguyện, và thường đến thăm bệnh nhân, tù nhân với lòng cảm thông sâu sắc. Những năm tháng ở chủng viện đã hun đúc nên một Don Bosco giàu tri thức, khiêm tốn và tận hiến.

Thánh Don Bosco đào tạo rất nhiều nghề từ xây dựng, mộc, cơ khí, nghề in, thực phẩm, … Hiện nay đã trở thành các trường nổi tiếng tại Mỹ , Châu Âu và toàn cầu. Một số công nghệ của Ngài vẫn còn tin dùng tại các quốc gia phát triển.

Chương IV: Linh mục của giới trẻ và mô hình Oratory đầu tiên

Ngày 5 tháng 6 năm 1841, Bosco Bosco chính thức thụ phong linh mục. Từ đó, mọi người gọi ngài là “Don Bosco” – nghĩa là “Cha Bosco”. Nhưng không giống nhiều linh mục chọn làm việc trong nhà thờ hay dạy học trong môi trường ổn định, Don Bosco chọn đi đến những khu ổ chuột, các xưởng thợ nghèo, nơi những trẻ em lang thang, không gia đình, bị bóc lột lao động.

Một ngày, Don Bosco gặp Bartolomeo Garelli, một cậu bé mồ côi bị đánh đập vì không biết trả lời giáo lý. Ngài không mắng, không trách, mà nhẹ nhàng hỏi chuyện, dạy cậu đọc kinh và cầu nguyện. Đó là buổi “Oratory” đầu tiên – mô hình mà sau này ngài sẽ mở rộng để đón hàng trăm, rồi hàng ngàn trẻ em nghèo khắp nước Ý.

Ngài phải di chuyển Oratory nhiều lần vì bị dân cư và giới chức địa phương phản đối. Nhiều người cho rằng lũ trẻ Don Bosco quy tụ là bọn trộm cắp, quậy phá. Nhưng với sự kiên nhẫn và tình yêu bền bỉ, Don Bosco dần chiếm được lòng tin. Năm 1846, ngài tìm được một khu đất ở Valdocco, Turin – nơi trở thành trung tâm Oratory chính thức đầu tiên, với các lớp học, xưởng huấn nghệ, sân chơi và nhà nguyện.

Thánh Don Bosco đã dũng cảm và đầy tâm huyết cưu mang những đứa trẻ cơ nhở, mồ côi, hư hỏng. Không chỉ cưu mang, mà còn đào tạo nghề, giúp công ăn việc làm. Đời sống tinh thần nội tâm đạo đức. Ngài bắt đầu từ chỗ vô cùng nghèo khó, thiếu thốn, và cả sự nghi kỵ, ngăn cản, phẩn đối của xã hội hồi đó.

Chương V: Hệ thống giáo dục phòng ngừa – nền móng vững chắc

Trong bối cảnh xã hội thời đó ưa chuộng sự trừng phạt và kỷ luật nghiêm khắc, Don Bosco đưa ra một phương pháp hoàn toàn mới: “Hệ thống phòng ngừa” – dựa trên ba trụ cột: Lý trí, Tôn giáo, và Tình thương. Ngài dạy rằng, hãy ngăn ngừa trẻ em sa ngã bằng cách yêu thương chúng, hiểu chúng, và đồng hành cùng chúng.

Các Oratory của Don Bosco không chỉ là nơi học tập mà còn là gia đình. Ngài dạy nghề cho trẻ em, như in ấn, mộc, may, kim loại, để chúng có thể tự nuôi sống bản thân sau này. Ngài tổ chức trò chơi, nhạc kịch, lễ hội, để các em sống trọn tuổi thơ. Ngài ghi nhớ tên từng em, quan tâm đến từng hoàn cảnh, và sẵn sàng hy sinh tất cả vì chúng.

Phương pháp giáo dục ấy lan tỏa mạnh mẽ. Don Bosco viết sách giáo lý, truyện tranh đạo đức, và sáng tác các bài hát để dạy trẻ. Ngài không chỉ là linh mục mà còn là nhà sư phạm, nhà xã hội học, và nhà hoạt động vì quyền trẻ em.

Chương VI: Thành lập Dòng Salêdiêng và mở rộng sứ vụ toàn cầu

Năm 1859, Don Bosco thành lập Dòng Salêdiêng Don Bosco – tập hợp những thanh niên và linh mục cùng chí hướng phục vụ giới trẻ. Sau đó, ngài cùng Thánh Maria Mazzarello sáng lập Dòng Nữ Tử Đức Mẹ Phù Hộ, phục vụ thiếu nữ và trẻ em gái nghèo. Don Bosco còn thành lập Cộng đoàn Giáo dân Salêdiêng, kết nối hàng ngàn người trên thế giới tham gia sứ mạng giáo dục.

Ngài gửi các tu sĩ Salêdiêng đi khắp nơi: Argentina, Brazil, Ecuador, Ấn Độ, Nhật Bản, Philippines… Các trung tâm huấn nghệ, trường học, bệnh viện, ký túc xá mọc lên từ trái tim yêu thương và tinh thần phục vụ không biên giới của Don Bosco.

Dù vấp phải nhiều chỉ trích, nghi kỵ từ xã hội lẫn Giáo hội, Don Bosco chưa bao giờ lùi bước. Ngài gặp các Đức Giáo hoàng, các nhà hảo tâm, các chính trị gia để vận động cho trẻ em. Ngài từng nói: “Một linh mục chân chính không bao giờ có kỳ nghỉ, vì linh hồn người nghèo không bao giờ được nghỉ.”

Thánh Don Bosco Khong chỉ giáo dục, đào tạo nghề, lo chỗ ăn chỗ ở, đời sống tinh thần. Cũng như hiễu rõ nội tâm của từng đứa trẻ, ngài cũng rất khéo léo giảng hòa, và phân xử. Biến những đứa trẻ ngỗ nghịch, hư hỏng thành người tốt

Chương VII: Những năm cuối đời và ánh sáng không tắt

Đến cuối đời, sức khỏe Don Bosco suy yếu vì làm việc quá sức. Mắt ngài mờ, lưng còng, chân đau, nhưng tâm trí vẫn sáng suốt. Mỗi đêm, ngài vẫn viết thư cho các tu sĩ truyền giáo, viết sách giáo dục, dạy học, nghe xưng tội.

Ngày 31 tháng 1 năm 1888, Don Bosco trút hơi thở cuối cùng tại Valdocco, trong tiếng khóc của hàng trăm đứa trẻ và tu sĩ. Lời cuối của ngài: “Hãy nói với các con của cha rằng cha chờ chúng trên thiên đàng.”

Năm 1934, Don Bosco được Giáo hoàng Piô XI tuyên thánh. Ngày nay, hơn 15.000 tu sĩ Salêdiêng hiện diện tại hơn 150 quốc gia, phục vụ hàng triệu thanh thiếu niên qua hệ thống trường học (trong đó có các trường đại học rất nổi tiếng tại Mỹ, Âu, và cả Châu Á. Ngay tại Việt nam dù chỉ được cấp trung cấp, những đã có 5 trường nổi tiếng, là niềm tin tuyển dụng của các tập đoàn nước ngoài lớn đầu tư tại Việt Nam), và hàng triệu nhà tình thương, trung tâm huấn nghệ, và giáo xứ. Bên cạnh là các hệ thống bệnh viện, bệnh xá, nhà in, và các trung tâm nghiên cứu khoa học. Cũng như đầu tư, phát triển quan hệ tốt với rất nhiều các công ty, tập đoàn lớn toàn cầu với mục đích tạo công ăn việc làm cho trẻ nghèo sau quá trình đào tạo.

Tổng kết

Từ một cậu bé nghèo ở làng quê Ý, Don Bosco đã trở thành người cha của hàng triệu trẻ em, và ảnh ảnh hưởng đến toàn cầu. Cuộc đời ngài là minh chứng cho sức mạnh của đức tin, lòng hy sinh và tình yêu không điều kiện. Don Bosco không chỉ là vị thánh của giới trẻ – ngài là ngọn đuốc cho những ai dám mơ, dám sống vì người khác, và dám tin vào điều tốt đẹp giữa thế gian đầy bóng tối.

Hiện tại, Viện Chiến Lược và Đổi Mới Sáng Tạo ISAI cũng có đề án Hỗ trợ hướng nghiệp, khởi nghiệp RAMBON, theo cảm hứng của mô hình Don Bosco. Và đang thử nghiệm với các dự án nhỏ như Quán ăn Cát Xanh Food (Cô Mây), Cửa hàng trái cây, hoa tươi Mai Út, Dự án khu nông nghiệp hữu cơ Food An (VTOC), Xây dựng-sửa chữa, VLXD Cát Xanh, Dư án hướng nghiệp, khởi nghiệp ACUTIS. Dư án du học, định cư và startup quốc tế. Vườn ươm, tái cấu trúc Ấp Chiến Lược ISAI. Dư án dấu chân Cacbon Co2e. Phòng hỗ trợ án dân sự, hình sự. Quỹ liên kết đầu tư RAMBON. Và các hướng nghiệp nhỏ tại Huế, Bình Thuận, Đồng Nai, Bà Rịa Vũng Tàu, Trà Vinh, Bình Định, Gia Lai. Và luôn sẵn sàng đón chào cho những ai muốn tham gia chương trình này. Chúng tôi cũng sẵn sàng giúp tái cấu trúc các doanh nghiệp, tập đoàn đang khủng hoảng, dính án pháp lý. Và chúng tôi rất mong có thêm những người có tâm huyết với chương trình này, không phân biệt tuổi tác, trình độ, giàu nghèo, tôn giáo..

Liên hệ, zalo 0902333009. Email: rambon@isai.vn